4 hình thức kỷ luật công chức và điều kiện áp dụng
Nghị định 172/2025/NĐ-CP quy định cụ thể 4 hình thức kỷ luật công chức, mỗi hình thức áp dụng cho các mức độ vi phạm khác nhau:
– Khiển trách: Là mức kỷ luật nhẹ nhất, áp dụng cho các hành vi vi phạm lần đầu nhưng hậu quả còn hạn chế. Ví dụ, công chức chậm trễ giải quyết hồ sơ, sơ suất nhỏ gây lãng phí, hoặc ứng xử chưa chuẩn mực với người dân. Đây được xem là hình thức nhắc nhở, được ghi nhận vào hồ sơ nhưng chưa ảnh hưởng trực tiếp tới kỳ nâng lương định kỳ nếu cá nhân khắc phục kịp thời.

Chính phủ tinh gọn quy trình kỷ luật công chức: Chỉ còn 4 hình thức, siết chặt thời hạn và đề cao đổi mới sáng tạo
– Cảnh cáo: Áp dụng khi công chức tái phạm lỗi từng bị khiển trách hoặc có sai phạm lần đầu nhưng gây hậu quả nghiêm trọng. Chẳng hạn, chậm nghiệm thu dự án khiến phát sinh chi phí lớn. Ngoài việc lưu hồ sơ, người bị cảnh cáo sẽ phải kéo dài thời gian xét nâng lương và bổ nhiệm, ảnh hưởng trực tiếp tới thu nhập.
– Cách chức: Hình thức này chỉ dành cho công chức đang giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý. Quyết định cách chức được đưa ra khi người vi phạm đã bị cảnh cáo mà vẫn tái phạm, hoặc có hành vi lần đầu gây hậu quả rất nghiêm trọng nhưng còn thái độ khắc phục, hợp tác. Sau khi bị cách chức, đương sự sẽ mất chức danh, có thể bị điều chuyển sang vị trí thấp hơn hoặc về làm chuyên viên, và không được giữ bất kỳ vị trí quản lý nào trong thời gian xét lại.
– Buộc thôi việc: Đây là hình thức kỷ luật nặng nhất. Nghị định quy định bốn nhóm tình huống dẫn đến buộc thôi việc:
1. Tái phạm sau khi đã bị cách chức (đối với lãnh đạo) hoặc cảnh cáo (đối với công chức thường).
2. Vi phạm lần đầu nhưng hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, không chịu khắc phục.
3. Gian lận trong tuyển dụng, dùng văn bằng giả.
4. Nghiện ma túy có xác nhận của cơ sở y tế hoặc cơ quan chức năng. Quyết định buộc thôi việc phải được thi hành trong vòng 15 ngày, và người bị buộc thôi việc sẽ chấm dứt mọi chế độ hiện hưởng, chỉ còn được giải quyết trợ cấp thôi việc theo quy định chung.
Siết chặt thời hạn, thêm cơ chế giảm nhẹ, tăng nặng và bảo vệ đổi mới sáng tạo
Nghị định 172 cũng đồng thời siết chặt thời hạn xử lý kỷ luật công chức. Toàn bộ hồ sơ phải được hoàn tất trong vòng 90 ngày, trường hợp đặc biệt phức tạp tối đa là 150 ngày. Các cơ quan chậm trễ trong việc này sẽ bị xem xét trách nhiệm.
Để đảm bảo tính công bằng và minh bạch, Nghị định liệt kê chi tiết 11 tình tiết giảm nhẹ, bao gồm tự giác bồi thường thiệt hại, khai báo thành khẩn, chủ động khắc phục hậu quả. Song song đó là 10 tình tiết tăng nặng, ví dụ như che giấu vi phạm, trục lợi trong thiên tai dịch bệnh, hoặc đe dọa người tố cáo.
Điều đáng chú ý khác, thể hiện tư duy khuyến khích sự năng động, sáng tạo trong khu vực công, là điều khoản “bảo vệ đổi mới, sáng tạo”. Nếu công chức dám nghĩ dám làm, thực hiện thí điểm gây thiệt hại do rủi ro khách quan nhưng động cơ trong sáng, phục vụ lợi ích chung, họ sẽ được miễn hoặc giảm kỷ luật. Điều này tạo điều kiện thuận lợi hơn cho cán bộ công chức mạnh dạn thử nghiệm các ý tưởng mới vì lợi ích chung, giảm bớt tâm lý e ngại trách nhiệm khi có rủi ro phát sinh.
Nguồn tin: thuonghieucongluan.com.vn